Սյուրռեալիզմը՝ արվեստի պատմության նշանավոր շարժումը, խորապես միահյուսված է հոգեվերլուծության հոր՝ Զիգմունդ Ֆրոյդի տեսությունների հետ։ Այս հետազոտությունը փորձում է բացահայտել ֆրոյդյան հասկացությունների զգալի ազդեցությունը սյուրռեալիզմի զարգացման և էվոլյուցիայի վրա:
Հասկանալով սյուրռեալիզմը արվեստի պատմության մեջ
Նախքան սյուրռեալիզմում Ֆրոյդի տեսությունների դերի մեջ խորանալը, անհրաժեշտ է հասկանալ այն համատեքստը, որում սյուրռեալիզմը առաջացել է արվեստի պատմության տիրույթում: Սյուրռեալիզմը, մշակութային շարժում, որը սկիզբ է առել 1920-ականների սկզբին, մեծ ազդեցություն է ունեցել Առաջին համաշխարհային պատերազմի հետևանքների և մարդկային հոգեկանի ուսումնասիրության նկատմամբ աճող հետաքրքրության վրա: Սյուրռեալիստական շարժման հետ կապված արվեստագետներն ու գրողները ձգտում էին դուրս գալ հասարակության ռացիոնալ և տրամաբանական սահմանափակումներից՝ խորանալով ենթագիտակցության, երազանքների և երևակայությունների տիրույթում՝ բացահայտելու մարդկային գոյության ավելի խորը ըմբռնումը:
Սյուրռեալիստ արվեստագետները նպատակ ունեին ներխուժել մտքի չուսումնասիրված խորքերը՝ հաճախ կիրառելով ավտոմատ և ինքնաբուխ տեխնիկա՝ ստեղծելու արվեստ, որը հակասում էր սովորական նորմերին և ընդունում ոչ սովորականն ու տարօրինակը:
Զիգմունդ Ֆրոյդի տեսությունների ներածություն
Զիգմունդ Ֆրեյդը, հոգեբանության և մարդու մտքի ուսումնասիրության ոլորտում առաջամարտիկը, իր բեկումնային տեսություններով հեղափոխություն արեց մարդու վարքագծի և մտքի գործընթացների ըմբռնման հարցում: Ֆրեյդի աշխատության մեջ առանցքային է նրա շեշտադրումը անգիտակից մտքի, ճնշված ցանկությունների, երազանքների և սիմվոլիզմի նշանակության վրա՝ մարդկային մտքերն ու գործողությունները հասկանալու համար:
Ֆրեյդյան հասկացությունների ազդեցությունը սյուրռեալիզմի վրա
Ֆրոյդի տեսություններն ու հայեցակարգերը խոր ազդեցություն են ունեցել սյուրռեալիզմի վրա՝ զգալիորեն ձևավորելով սյուրռեալիստ արվեստագետների գեղարվեստական արտահայտություններն ու գաղափարախոսությունները։ Ազդեցության առանցքային ոլորտներից մեկը Ֆրեյդի անգիտակից մտքի և երազների նշանակության ուսումնասիրությունն էր: Սյուրռեալիստ արվեստագետները, ինչպիսիք են Սալվադոր Դալին, Մաքս Էռնստը և Ռենե Մագրիտը, ոգեշնչվել են երազների Ֆրեյդի մեկնաբանությունից և դրանցում ներկառուցված սիմվոլիզմից:
Ֆրեյդի ազատ ասոցիացիայի հայեցակարգը, որտեղ անհատները թույլ են տալիս իրենց մտքերը հոսել առանց գրաքննության, ռեզոնանսվում էր ավտոմատ նկարելու և գրելու սյուրռեալիստական պրակտիկայի հետ, որի նպատակն էր սանձազերծել ենթագիտակցությունից չզտված արտահայտություններ: Գաղափարախոսությունների այս դասավորվածությունը նպաստեց արվեստի գործերի ստեղծմանը, որոնք ներառում էին մարդկային մտքի չզտված հումքը՝ հաճախ լղոզելով իրականության և ֆանտազիայի սահմանները:
Ավելին, id-ի, ego-ի և superego-ի վերաբերյալ Ֆրոյդի տեսությունները նույնպես արձագանք գտան սյուրռեալիստական արվեստում՝ թույլ տալով արվեստագետներին ուսումնասիրել մարդու հոգեկանում թաքնված սկզբնական բնազդները, ցանկությունները և վախերը: Սյուրռեալիստական շարժման զբաղվածությունը իռացիոնալով, մակաբրով և տարօրինակով կրկնում էր Ֆրեյդի անսովոր և բռնադատված հասկացությունները, երբ արվեստագետները ձգտում էին բացահայտել մտքի թաքնված ոլորտները:
Ենթագիտակցության պատկերացում
Սիմվոլների մեկնաբանման և ենթագիտակցության նշանակության վրա Ֆրոյդի շեշտադրումը սյուրռեալիստ արվեստագետներին ոգեշնչեց պատկերացնել և դրսևորել մարդկային մտքի հանելուկային և հաճախ քաոսային բնույթը: Սյուրռեալիստները խորացել են երազային լանդշաֆտների մեջ՝ ստեղծելով խելամիտ, տարանջատված կոմպոզիցիաներ, որոնք հակասում են իրականության ավանդական ներկայացմանը:
Եզրակացություն
Եզրափակելով, Զիգմունդ Ֆրոյդի տեսությունները առանցքային դեր խաղացին սյուրռեալիստների գաղափարախոսությունների և ստեղծագործական արտահայտությունների ձևավորման գործում: Նրա անգիտակցականի, երազանքների և մարդկային մտքի բարդությունների ուսումնասիրությունը պարարտ հող է ստեղծել սյուրռեալիստ արվեստագետների համար՝ մարտահրավեր նետելու ավանդական գեղարվեստական պրակտիկաներին և ստեղծելու նոր տեսողական լեզու, որը խորացել է մարդու հոգեկանի և ենթագիտակցության առեղծվածային ոլորտներում: