Դադաիզմի ի հայտ գալը 20-րդ դարի սկզբին արմատական տեղաշարժ նշանավորեց արվեստի աշխարհում: Ծագումով Ցյուրիխում, Շվեյցարիա, Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, դադաիզմը պատասխան էր պատերազմի վայրագություններին և անիմաստ ավերածություններին՝ մարտահրավեր նետելով ավանդական գեղարվեստական նորմերին և ընդունելով անհեթեթն ու իռացիոնալը: Այս ավանգարդ շարժումը կասկածի տակ դրեց արվեստի հիմնարար սկզբունքները՝ գեղարվեստական արտահայտության մեջ ներարկելով նոր իմաստ և հեռանկար:
Դադաիզմը մերժում էր արվեստի հաստատված կոնվենցիաները և ձգտում էր քանդել գոյություն ունեցող մշակութային և գեղարվեստական հիերարխիան։ Շարժման էթոսը հիմնված էր աբսուրդի, ոչ ավանդական ստեղծագործության և տրամաբանության ու բանականության մերժման վրա:
Դժվար գեղարվեստական նորմեր
Դադաիզմը մերժում էր արվեստ հասկացությունը՝ որպես զտված և ինտելեկտուալ հետապնդում, փոխարենը պաշտպանում էր ինքնաբուխությունը և պատահականությունը: Շարժման արվեստագետները հավատում էին իռացիոնալի ուժին և ձգտում էին խաթարել արվեստի ավանդական ըմբռնումը որպես ռացիոնալ, կառուցվածքային նախաձեռնություն:
Ընդգրկելով աբսուրդն ու իռացիոնալը՝ դադաիզմը ազատեց արվեստը տրամաբանության և համահունչության սահմանափակումներից: Շարժման հետ կապված նկարիչները օգտագործում էին ոչ սովորական նյութեր, որդեգրում էին անհեթեթ թեմաներ և օգտագործում էին սադրիչ, հաճախ անհեթեթ մեթոդներ՝ ավանդական մեկնաբանությանը հակասող արվեստ ստեղծելու համար:
Գեղարվեստական արտահայտման վերաիմաստավորում
Աբսուրդի և իռացիոնալի գիրկը դադաիզմին թույլ տվեց վերաիմաստավորել գեղարվեստական արտահայտման բնույթը: Դադաիստական արվեստին բնորոշ էր գեղագիտական չափանիշների մերժումը և դիտողին անհանգստացնելու իր հանձնառությունը: Շարժումը առաջ բերեց հակաարվեստը, որտեղ առաջնային նպատակը ցնցելն ու սադրանքն էր, այլ ոչ թե համապատասխանեցնելը գեղեցկության և կարգի ավանդական պատկերացումներին:
Դադաիստական արվեստն ընդգրկում էր մեդիումների լայն շրջանակ՝ կոլաժներից և պատրաստից մինչև ներկայացումներ և գրական դրսեւորումներ: Շարժման ջատագովները փորձում էին մարտահրավեր նետել հանդիսատեսի արվեստի ըմբռնմանը` ներկայացնելով նրանց թվացյալ անհեթեթ և տարակուսելի ստեղծագործություններ, որոնք հակասում էին ավանդական գեղարվեստական ակնկալիքներին:
Ժառանգություն և ազդեցություն
Թեև դադաիզմը համեմատաբար կարճատև շարժում էր, դրա ազդեցությունը արվեստի աշխարհի վրա խորն էր: Այն ծառայեց որպես հետագա ավանգարդ շարժումների նախադրյալ՝ ոգեշնչելով արվեստագետների ապագա սերունդներին կասկածի տակ դնել հաստատված նորմերը և ճեղքել գեղարվեստական արտահայտման սահմանները:
Արվեստում աբսուրդի և իռացիոնալի ընկալումը վերափոխեց գեղարվեստական նորարարության հետագիծը՝ ճանապարհ հարթելով սյուրռեալիզմի, փոփ-արտի և այլ ավանգարդ շարժումների համար: Ավանդական գեղարվեստական արժեքները տապալելու դադաիզմի պնդումը շարունակում է ազդել ժամանակակից արվեստագետների վրա՝ խրախուսելով նրանց մարտահրավեր նետել հաստատված պարադիգմներին և ընդունել արտահայտման ոչ ավանդական ձևերը: