Արտաքին արվեստը, որը նաև հայտնի է որպես art brut, միամիտ արվեստ կամ տեսլական արվեստ, եզակի դիրք է զբաղեցնում արվեստի պատմության մեջ: Այն ներառում է ինքնուսույց կամ միամիտ արվեստագետների աշխատանքները, որոնք հաճախ ստեղծվել են արվեստի ավանդական հաստատություններից դուրս: Արտասահմանյան արվեստի ուսումնասիրության հետևանքները արվեստի պատմության մեջ հատվում են ինչպես արտաքին արվեստի տեսության, այնպես էլ հիմնական արվեստի տեսության հետ՝ տալով հետաքրքրաշարժ պատկերացումներ արվեստի ավելի լայն աշխարհի վերաբերյալ:
Արտաքին արվեստի նախապատմություն
Նախքան արվեստի պատմության մեջ օտար արվեստի ուսումնասիրության հետևանքները ուսումնասիրելը, կարևոր է հասկանալ արտաքին արվեստի նախապատմությունը և բնութագրերը: «Օտար արվեստ» տերմինը ստեղծվել է արվեստաբան Ռոջեր Կարդինալի կողմից 1972 թվականին՝ նկատի ունենալով արվեստին, որը ստեղծվել է անհատների կողմից՝ առանց պաշտոնական ուսուցման կամ արվեստի հիմնական աշխարհի հետ կապի: Օտար արվեստագետները հաճախ աշխատում են մեկուսացված՝ առաջնորդվելով անձնական փորձառություններով, տեսլականներով կամ հոգևոր համոզմունքներով: Նրանց ստեղծագործությունները տատանվում են բարդ գծանկարներից և նկարներից մինչև բարդ քանդակներ և ինստալացիաներ, որոնք արտացոլում են թեմաների և էսթետիկական բազմազան շրջանակ:
Միջառարկայական ուսումնասիրություն
Արտաքին արվեստի ուսումնասիրությունը արվեստի պատմության առարկայի շրջանակներում ներկայացնում է միջդիսցիպլինար մոտեցում, որը հարստացնում է գեղարվեստական արտահայտման և մարդկային ստեղծագործության մեր ըմբռնումը: Այն մարտահրավեր է նետում արվեստի պատմության ավանդական նարատիվներին, որոնք ավանդաբար կենտրոնացել են կայացած արվեստագետների կանոնների և շարժումների վրա: Արտասահմանյան արվեստը արվեստի պատմական դիսկուրսի մեջ ինտեգրելով՝ գիտնականներն ու արվեստի էնտուզիաստները ձեռք են բերում ավելի ընդգրկուն պատկերացում արվեստի մասին՝ որպես մարդկային արտահայտման համընդհանուր ձև: Այս միջառարկայական ուսումնասիրությունը նաև խթանում է ներառականությունն ու բազմազանությունը արվեստի պատմության մեջ՝ ուժեղացնելով մարգինալացված արվեստագետների և համայնքների ձայները:
Արտաքին արվեստի տեսություն
Արտասահմանյան արվեստի ուսումնասիրության հետևանքները արվեստի պատմության մեջ սերտորեն կապված են արտաքին արվեստի տեսության հետ, որը ձգտում է համատեքստային դարձնել ինքնուս արվեստագետների աշխատանքները մի շրջանակում, որը գնահատում է անհատականությունը, իսկությունը և հում ստեղծագործությունը: Արտաքին արվեստի տեսությունը մարտահրավեր է նետում գեղարվեստական ուսուցման և ինստիտուցիոնալ վավերացման գաղափարին, որպես ստեղծագործական հանճարի նախապայմանների, ինչը հուշում է արվեստի աշխարհում առկա հիերարխիկ կառույցների վերագնահատում: Այս տեսությունը խրախուսում է գեղարվեստական արտադրության ավելի ընդգրկուն ըմբռնումը՝ ճանաչելով չզտված արտահայտման և անսովոր տեխնիկայի ներհատուկ արժեքը:
Արվեստի տեսության խաչմերուկ
Ավելին, արվեստի պատմության մեջ օտար արվեստի ուսումնասիրությունը հատվում է հիմնական արվեստի տեսության հետ՝ առաջացնելով երկխոսություններ գեղարվեստական դասակարգման սահմանների, գեղագիտական նորմերի և արվեստագետի դերի մասին հասարակության մեջ: Այն հուշում է գիտնականներին և քննադատներին վերանայել այն չափանիշները, որոնցով արվեստը գնահատվում և մեկնաբանվում է, ինչը հանգեցնում է գեղարվեստական մտադրության, մշակութային համատեքստի և ինստիտուցիոնալ շրջանակների ազդեցությանը գեղարվեստական արտադրության ավելի նրբերանգ ըմբռնմանը: Այս խաչմերուկը մարտահրավեր է նետում արվեստի հաստատված տեսական շրջանակներին՝ բացելով ստեղծագործական ստեղծագործությունների գնահատման նոր ուղիներ՝ միաժամանակ ընդգծելով տարբեր գեղարվեստական ձայների նշանակությունը:
Ազդեցությունը արվեստի աշխարհի վրա
Արտասահմանյան արվեստի ուսումնասիրության հետևանքները արվեստի պատմության մեջ դուրս են գալիս ակադեմիական դիսկուրսից և տեսական շրջանակներից: Նրանք խորը ազդեցություն են թողնում արվեստի աշխարհի վրա՝ վերափոխելով արվեստի ընկալման, գնահատման և ցուցադրման ձևը: Ընդունելով արտաքին արվեստի նշանակությունը ավելի լայն գեղարվեստական լանդշաֆտում, թանգարանները, պատկերասրահները և մշակութային հաստատությունները ներառել են ինքնուս արվեստագետների աշխատանքները իրենց հավաքածուներում և ցուցահանդեսներում՝ ընդունելով այդ ստեղծագործությունների ներքին արժեքը: Այս ներառական մոտեցումը ոչ միայն դիվերսիֆիկացնում է հանրությանը ներկայացված տեսողական պատմությունները, այլև նպաստում է գեղարվեստական սպեկտրի ավելի ընդգրկուն ներկայացմանը:
Եզրակացություն
Արտաքին արվեստի ուսումնասիրությունը արվեստի պատմության առարկայի շրջանակներում բերում է հեռուն գնացող հետևանքներ, որոնք ռեզոնանսվում են արտաքին արվեստի տեսության և հիմնական արվեստի տեսության հետ: Այն հարստացնում է գեղարվեստական արտահայտչամիջոցների մեր ըմբռնումը, մարտահրավեր է նետում հաստատված հիերարխիաներին և խթանում է ներառականությունը արվեստի աշխարհում: Ճանաչելով օտար արվեստի նշանակությունը՝ արվեստի պատմությունն ընդլայնում է իր սահմանները՝ ընդգրկելով բազմազան ձայներն ու պատմվածքները, որոնք նպաստում են մարդկային ստեղծագործության հարստությանը: